Jakość whisky zależy w praktyce od wielu różnych czynników np. wykorzystywanych do jej produkcji surowców. Nie bez znaczenia jest również wiek trunku, czas jego dojrzewania oraz warunki leżakowania. W jakich beczkach przechowuje się whisky i dlaczego ma to tak duże znaczenie?
Czym jest leżakowanie?
Leżakowanie to bardzo istotny element produkcji whisky. Kwestie te reguluje zresztą prawo. Whisky szkocka musi leżakować w beczkach minimum 3 lata. Podobnie jest w przypadku alkoholi irlandzkich. Krócej dojrzewa whisky amerykańska, bo 2 lata. Wynika to z faktu, że odbywa się to w nieco wyższej temperaturze i cały proces odbywa się szybciej. Największym uznaniem na rynku cieszą się jednak alkohol bardziej wiekowe, te które liczą kilkanaście lub kilkadziesiąt lat.
Leżakowanie ma wpływ na kolor trunku i jego aromat. Uwzględnić tutaj trzeba nie tylko wiek whisky, ale i samych beczek. Faktem jest też to, że trunek w tym czasie zmniejsza swoją objętość. Jest to tzw. działka aniołów, a więc angels’ share. Im temperatura otoczenia jest wyższa, tym szybciej odbywa się parowanie. Wiek podany na butelce whisky ma związek z najmłodszych składnikiem danego trunku. Leżakowanie w butelce się tutaj nie liczy.
Jak na smak whisky wpływa rodzaj beczki?
Jeśli mowa o whisky, wykorzystywane do leżakowania jest drewno dębowe. Jednak jego odmian jest całkiem sporo. Zazwyczaj są to biały dąb amerykański, francuski, hiszpański lub europejski. Musi ono liczyć minimum 80 lat. Ogromne znaczenie ma także to, co wcześniej w danej beczce przechowywano. Dużą popularnością cieszą się od zawsze trunki leżakowane w beczkach po sherry. Dość często wykorzystywane są też beczki po winach wzmacnianych Madera i Porto. Zazwyczaj beczki nie wykorzystuje się drugi raz do leżakowania. Wpływa to bowiem negatywnie na jakość produkowanego trunku.
Dlaczego to beczki dębowe są wykorzystywane do leżakowania whisky?
Trunek leżakowany w beczkach dębowych uzyskuje odpowiedni smak i aromat. Stosuje się jedna beczki wykonane z różnych odmian dębu. Zwykle jest to dąb biały europejski. Jest on tańszy od dębu amerykańskiego. W takich beczkach leżakują np. popularne w USA bourbony.
Oczywiście stosuje się też beczki produkcji lokalnej. Przykładem jest destylarnia Mackmyra wykorzystująca dąb szwedzki, czy Fuyu, która sięga po dąb japoński. Uwzględnić w tym miejscu trzeba też stopień wypalenia beczki. Im jest on wyższy, tym bardziej złożony smak uzyskuje whisky.
Ile kosztuje beczka, w której leżakuje whisky?
Nie wszyscy wiedzą o tym, że aż 10% wartości produkcji whisky to beczka. Jest zresztą na nie popyt, co nie sprzyja spadkom ceny. Stąd też niektóre destylarnie wykorzystują je drugi czy trzeci raz. Mowa tutaj o refill cask. Z czasem jednak beczka oddaje do trunku wszystko i nie spełnia już należycie swojej roli. Można wtedy ją odświeżyć, wypalając od środka. Oczywiście najlepiej jest sięgać po beczki first fill, a więc beczki pierwszego napełnienia. Leżakowane w nich whisky mają ciemniejszy kolor. Ciemną barwę mają też generalnie trunki leżakowane w beczkach po sherry. Trzeba jednak wiedzieć o tym, że niektórzy producenci do whisky dodają barwnika w postaci karmelu E150a, co nie jest prawnie zabronione. Wynika to z faktu, że taki produkt wygląda bardziej apetycznie.
Jak liczy się wiek whisky?
W sklepach znaleźć można np. whisky 12-letnie czy 20-letnie, ale też trunki bez określonego wieku. Wiek ten oblicza się na podstawie czasu, jaki alkohol spędził w beczce. Poza tym w niektórych krajach obowiązują pewne przepisy z tym związane.W Szkocji single malt musi leżakować w beczce przez minimum 3 lata. Im dłużej, tym lepiej. Zyskuje bowiem wtedy lepszy smak i aromat.
Leżakowanie obejmuje jedynie przebywanie alkoholu w beczce. To, że whisky zabutelkowana spędzi w domowym barku kilka lat nie ma już żadnego znaczenia dla jej wieku.